İletişim-İletişimin Ögeleri

9. Sınıflar Dil ve Anlatım Dersi Çalışma Kağıdı

İletişim Nedir?
Duygu, düşünce ve bilgilerin; akla gelebilecek her türlü yol ve araçla (dil, fotoğraf, yazı, resim, işaret vb.) başkalarına aktarılmasıdır.
İnsanlar ilk çağlardan beri, yaşadıkları dönemin özelliklerini kendilerinden sonraki nesle aktarabilmek veya kendi dönemlerindeki insanlarla iletişim kurabilmek için mağara duvarlarına resim ve işaretler yapmışlardır.

İletişimin Ögeleri
İletişimin gerçekleşmesi için öncelikle bir gönderici (kaynak) ve bir alıcı gerekir. Bu ögeler, iletişimin temel ögeleridir.
Bu iki öge arasındaki bilgi, duygu, düşünceye ileti (mesaj),
İletinin gönderilme şekline (sözlü, yazılı, işaretlerle…) kanal (araç),
Alıcının, iletiyi algıladıktan sonra göndericiye geri dönmesine geri bildirim (dönüt),
Bütün bunların gerçekleştiği yere de ortam (bağlam) denir.

Örnek:

Bir iddia bayiinin tabelasında şu yazmaktadır: "Hadi gari, oynecesen oyneve gari" (Haydi artık, oynayacaksan oyna artık)

Gönderici: Tabeladaki ilan
Alıcı: İddia oynayacak kişiler
İleti: Hadi gari, oynecesen oyneve gari…
Kanal: Yazılı
Bağlam: Ganyan Bayi
Dönüt: İnsanların iddia oynaması.

İnsanlar alıcıya iletiyi göstergeler yardımıyla iletir. İletişimde nesneler değil, onları ifade eden göstergeler kullanılır.

Gösterge: Kendi dışında başka bir şeyin yerini tutabilen her çeşit nesne, biçim, olgu ve görüştür.

Üç çeşit gösterge vardır:

Doğal Göstergeler: İnsan katkısı olmaksızın, kendiliğinden oluşan göstergelerdir.
Örnek: Havanın kararması, akşam olduğunun göstergesidir. Yaprakların dökülmesi, sonbaharın geldiğinin göstergesidir.
Sosyal Göstergeler: İnsan katkısıyla oluşan göstergelerdir.
Örnek: Yuvarlak içinde üstü çizili P harfi, oraya park edilemeyeceğinin göstergesidir. Bunun anlamını insanlar belirlemiştir.
Dil Göstergesi: Dil ile ifade edilen göstergelerdir.
Örnek: Kitap sözcüğü bir dil göstergesidir. Kitap sözcüğünü duyan herkesin zihninde kendine göre bir kitap resmi oluşur.

*İletişimde en yaygın gösterge, “dil göstergesi”dir.

İnsan, İletişim ve Dil
Her insan, sosyal bir organizmadır ve çevresiyle etkileşim halindedir. Doğuştan gelen konuşma yeteneği, insan için su kadar hayati öneme sahiptir.
Konuşmanın olmadığı, insanların birbirlerini dinlemediği ya da dinlemeye tahammül edemediği ortamlarda toplumsal kargaşalar görülür.
Etkili iletişimde, “ileti”nin anlaşılır olması ve konuşulan dile hakim olunması temel koşuldur.

DİL NEDİR?
İnsanlar arasında anlaşmayı sağlayan doğal bir araç,
Kendisine özgü yasaları olan ve ancak bu yasalar çerçevesinde gelişen canlı bir varlık,
Temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış bir gizli anlaşmalar sistemi,
Seslerden örülmüş sosyal bir kurumdur.

DİLİN MİLLET HAYATINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
Dil birliği, milleti oluşturan özelliklerin başında gelir.
Bir milletin dili; onun tarihi, dini ve kültürüyle iç içedir.
Dil; milletin manevî ve kültür değerlerini, millet olabilme özelliklerini bünyesinde sımsıkı muhafaza eder.
Dil, milletin birlik ve bütünlüğünü sağlayan en güçlü bağdır.

İletişim Çeşitleri
İletişim, sözlü, sözsüz ve yazılı olmak üzere üçe ayrılır:
Sözlü İletişim:Dil ile yapılan iletişimdir. Karşılıklı konuşmalar, dille yapılan iletişimdir.
Yazılı İletişim: Kökeni mağara resimleridir. Bilgi ve deneyimleri biriktirme ve sonraki kuşaklara aktarma bakımından oldukça yararlıdır.
Sözsüz İletişim:Sözsüz iletişimde, insanlar, aynı ortamda beden dili (jest ve mimik) kullanımı gibi görsel ipuçlarıyla birbirlerine mesaj yollayarak iletişim kurarlar.

Not: En gelişmiş ve etkili iletişim aracı “dil”dir.

Kübra ESENEL
Türk Dili ve Edb. Öğretmeni